Gavin Fraser

The eyes are the windows to the soul

de ogen zijn de vensters van de ziel
 

Een aanpak voor hergebruik in de architectuur voor de zorg voor slechtzienden en blinden

Aan de waterkant van Greenock, Schotland, ligt het project "The eyes are the windows to the soul". Het project daagt de bestaande opvattingen over architectuur voor visueel gehandicapten uit door hergebruik van een verlaten complex van suikerpakhuizen en havens in een stad die getekend is door een hoog percentage visueel gehandicapten, veroorzaakt door de lang vervlogen suikerindustrie. 

Wereldwijd lijden ongeveer 253 miljoen mensen aan een visuele handicap. Momenteel richt de zorg voor visueel gehandicapten zich uitsluitend op de fysieke visuele toestand van de patiënt en hoe de mechanismen daarvan kunnen worden aangepakt. Dit verzacht het fysieke probleem, maar laat veel te wensen over wat betreft de reeks geestelijke gezondheidsproblemen die gepaard gaan met een visuele beperking en die zelden worden aangepakt. Deze problemen vallen uiteen in 2 hoofdcategorieën. De eerste is een direct gevolg van diagnostiek, testen, behandeling en een beklemmende klinische architectuur. De tweede betreft een meer uitgebreide sociale sfeer, waar visueel gehandicapten lijden onder sociaal isolement, verlies van doel, verlies van inkomen, het onvermogen om basistaken uit te voeren, en een verlies van zichzelf.  

Dit project pakt deze huidige tekortkomingen in de zorg aan door een nieuwe combinatie van medische en sociale antwoorden voor te stellen. Door middel van moderne ziekenhuisarchitectuur wordt het geestelijk welzijn van de patiënt gelijkgesteld aan de klinische aspecten van de zorg. Daarom herdefinieert dit project hoe we naar de traditionele oogziekenhuisarchitectuur kijken door ruimtes in te bouwen om te ontsnappen, na te denken, te socialiseren en te rouwen, ondertussen in het decor van een toegankelijk en gemeenschappelijk dorp. Dit nieuwe ziekenhuis zal nieuwe benaderingen creëren voor de behandeling, het testen, de diagnose en de uitdagingen op het gebied van klinische architectuur waarmee we worden geconfronteerd. Parallel daaraan wordt een nieuw sociaal centrum gecreëerd als aanvulling op de nieuwe klinische aanpak.

Dit nieuwe centrum is een experimenteel ecosysteem van alternatieve en fysieke vormen van therapie; door het aanbieden van therapieën gericht op kunst, muziek, tuinbouw en beweging kunnen verschillende sociale problemen in verband met visuele beperkingen worden aangepakt. Deze activiteiten worden zichtbaar door verschillende architectonische ingrepen: ruimtes voor fysiotherapie en onderwijs in een semi-private omgeving, gekoppeld aan zeer openbare ruimtes voor dialoog, tentoonstelling, optredens en sociale interactie binnen de bredere gemeenschap. Gelijktijdig met de relatieve introversie van de oogziekenhuizen vormt het sociale programma het publieke gezicht van het totale plan. De sociale basis van dit plan is ontworpen om een gevoel van eigenwaarde, prestatie en doelgerichtheid te stimuleren. Een facet hiervan is de blootstelling van de visueel gehandicapte gemeenschap aan het grote publiek en het creëren van waardevolle mogelijkheden voor onderwijs en financiële onafhankelijkheid.

Afstudeerdatum: 5 oktober 2022 
Afstudeercommissie: Elsbeth Falk (mentor), Jeanne Tan, Jo Barnett
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Machiel Spaan, René Bouman