Olivier Lodder

Zorghotel California

Such a lovely place

In onze huidige participatiemaatschappij wordt van iedereen verwacht actief bij te dragen aan de kwaliteit van zijn of haar eigen leven en leefomgeving. De daaropvolgende introductie van het marktdenken in de zorg heeft niet overal het gewenste effect gehad. In de meeste gevallen heeft het geleid tot een situatie waarin efficiëntie-denken tot norm en geld verdienen tot mantra gesteld zijn. De overtuiging dat huisvesting vooral doelmatig moet zijn produceert weinig vernieuwende zorggebouwen, terwijl de grote problemen in de zorg en leefomgeving zich nu presenteren.  

Een belangrijke observatie is dat het optimaliseren van de gezondheid van de bevolking meer is dan de zorg voor patiënten. Het begint namelijk bij preventie en tegelijkertijd het nastreven van een gezonde levensstijl van alle inwoners. Een wisselwerking van een zorgplicht van de overheid en een gezondheidsplicht van de burger.  

Mijn project stelt een gebouw voor dat volledig in dienst staat van een optimale interactie tussen patiënten en hulpverleners, waarbij de omgeving als onderdeel van de behandeling wordt ingezet. Een alternatief van zorg die georiënteerd is op huiselijke logica op een industriële schaal. Ogenschijnlijk grotesk, maar toch menselijk en fijnmazig. Een gebouw zonder vooringenomenheid en zonder compromissen. Een noodzaak en een aanwinst voor het stedelijk leven: Het Zorghotel. Een plek in de stad waar je kan revalideren na ziekte, een ongeval, tijdens herstel van een medische ingreep of het volgen van een preventieprogramma.  

Amsterdam, aan de vooravond van een grote stedelijke verdichtingsslag. 
De huidige verdeling van grote zorgcentra in Amsterdam, met uitzondering van het OLVG Oost, concentreert zich veelal langs of buiten de Ringweg, niet ontworpen om deel uit te maken van de stad. Revalidatieklinieken zijn verspreid door de stad heen en vaker dan toevallig gehuisvest in (ver)oud(erd) vastgoed dat daar niet, of onder eerdergenoemde compromissen, voor is ontworpen. De extreme situaties rond de beschikbare ruimte in Amsterdam nodigen uit om de huidige zorghuisvesting in de stad kritisch te bevragen en tot innovatieve oplossingen te komen. 

Mijn oog viel op een unieke plek. Het Havenstraatterrein, een stuk stad dat nooit is ontworpen. De laatste rafelrand binnen de ring, voor velen een onbestemd deel van het publiek domein. Gelegen aan het eind van de Nieuwe Meer scheg vormt het de overgang van stad naar natuur. Deze unieke plek verdient een aanwinst voor alle bewoners. 

Met de huidige druk op de openbare ruimte, de verdichting en toenemende bewonersaantallen is het toewijzen van ruimte allereerst een sociaal-maatschappelijk vraagstuk. Mijn project probeert de ruimte die het inneemt, op een zo veelzijdig mogelijke manier terug te geven aan de stad. Als publiek gebouw is het zorghotel bedoeld om als volwaardig onderdeel van de stad een rol te spelen in de verdichting van Amsterdam.  

Het resultaat is een gebouw dat is ontworpen vanuit de meest kwetsbare en belanghebbende gebruiker, de patiënt. De zo bekende lange gangen worden onderbroken door clusters met kamers en gemeenschappelijke functies voorzien van identificeerbare materialen en afwerkingen. Deze kamerclusters, bestaande uit enkele kamers, zijn zo ontworpen dat patiënten zelf kunnen bepalen hoeveel ze deel willen uitmaken van de gemeenschap in het gebouw. 

Het is een gebouw dat functioneert als een stad in een stad, met pleinen, straten, tuinen, en parken. Van publieke functies tot private verblijfsruimten, het gebouw geeft invulling aan wat er voor nodig is om te werken aan de weg naar herstel, naar verbetering. De hoven bieden naast oriëntatie door afmeting en materialisatie ook een veelzijdigheid aan routes door het gebouw. Het gebouw breekt met de traditie van het Amsterdamse bouwblok door de hoven middels een passage publiek toegankelijk te maken. Zo krijgt ieder hof door de huiskamers op de verdiepingen en de publieke functies in de plint een eigen atmosfeer.  

Het dakpark is een voorstelling van hoogteverschillen en bomen die naast beschutting de nodige uitdagingen bieden waarmee behandelprogramma’s kunnen worden uitgerust. Het vormt, verheven boven de drukte van de stad, een plek die hospitalisering tegengaat en stimuleert de patiënt op eigen kracht en tempo aan revalidatie en herstel te werken. 


Afstudeerdatum: 25 januari 2022 
Afstudeercommissie: Laurens-Jan ten Kate (mentor), Burton Hamfelt, Evelyne Merkx   
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Geurt Holdijk, Elsbeth Falk