Ziega van den Berk

Het Doggersland, de kraamkamer van de Noordzee

 
Hoe kunnen we de energieopgave als een kans benutten om het ecosysteem van de Noordzee sterk te verbeteren? Voor de Doggersbank, een ondiepte in de Noordzee, ontwierp ik een windpark waarbij ik de opgave benaderde vanuit het bestaande landschap en zeeleven. Van de schaal van het gehele Doggerslandschap tot de schaal van de windmolenvoet maakte ik ontwerpkeuzes die gericht zijn op het stimuleren van groei van een divers en rijk zeeleven.

Aanleiding en opgave
De Noordzee wordt al sinds het begin van de 20e eeuw geëxploiteerd door de visserij. Dit heeft onder meer geleid tot het bijna helemaal verdwijnen van het harde substraat; de voedingsbodem van het zeeleven. De bodem van de Noordzee is nu grotendeels vergelijkbaar met een kale woestijn. De Noordzee is ook zoeklocatie voor het plaatsen van windmolens die om de klimaatdoelstellingen te halen. In 2050 moeten er 15.000 windmolens gebouwd zijn in de Noordzee waarvan 8000 op de Doggersbank.

Het harde substraat van een windpark kan – mits slim ontworpen - een kans bieden om als rif te gaan fungeren waarop een rijk zeeleven mogelijk is. Dat vraagt om een nieuwe benadering voor ontwerp en ontwikkeling van windparken. We moeten de zee niet als blanco ‘vel’ zien, maar als een landschap en dit landschap met al zijn inwoners leren kennen.

Wie zijn de bewoners van de Doggersbank?
Met mijn onderzoek bracht ik het landschap en de bewoners van de Doggersbank in kaart. Wie zijn ze? Wat doen ze? Wat zijn hun wensen? Hoe ziet hun dag eruit? De een heeft hele specifieke levensbehoeftes en de ander voelt zich juist overal thuis. Maar voor alle bewoners geldt dat hard substraat nodig is als vaste grond onder de voeten van het zeeleven.

Door me te verdiepen in het leven van de zeedieren, heb ik hun belangen kunnen benoemen. Vervolgens heb ik de belangen vertaald naar een reeks parameters die van invloed zijn op het ontwerp van een windpark; van het schaalniveau van een windmolenfundering tot aan die van een gigantisch windmolenpark over de gehele Doggersbank; Specifieke condities van het Doggerslandschap zoals bijvoorbeeld hoogte en licht beschikbaarheid vragen in het noorden om een andere ontwerpmethode van de windmolenvoet en landschap dan in het zuiden.

Een kraamkamer voor de Noordzee
Er is in de wetenschap tot nu toe vrij weinig bekend over de specifieke eisen en wensen van de verschillende diersoorten. Het uitgangspunt is daarom hoe diverser het habitat, hoe groter de biodiversiteit. Daarom vormt mijn voorgestelde cyclus van ontwerpen, aanleggen, onderzoeken en aanpassen van dit windmolenpark een kans om het landschap met haar zeeleven nog beter te leren kennen en de meerwaarde van deze ontwerpbenadering beter te onderbouwen.

Wanneer de windmolens zijn afgeschreven is een begin van een onderwater-natuurgebied achtergelaten, een kraamkamer van formaat, die een bijdrage kan leveren aan het herstel van de gezondheid van de Noordzee.

 
Afstudeercommissie: Marieke Timmermans (mentor), Bruno Vermeersch en Philomene van der Vliet. Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Saline Verhoeven, Pierre-Alexandre Marchevet.