Simon Verbeeck
METROPOLITAAN DRINKWATERPARK ANTWERPSE KEMPEN
De Kempense zandgronden als duurzame drinkwaterbatterij voor Vlaanderen
Vlaanderen beleeft een droogtecrisis die stilaan escaleert tot een echte droogteramp. Het grondwater, de voornaamste waterbron van Vlaanderen, verdroogt tijdens het zomerseizoen. Vanaf 2020 zal de Vlaamse Overheid gedwongen zijn om met een afschakelplan de kraan selectief dicht te draaien. Mijn analyse en ontwerpend onderzoek maakte duidelijk er een integrale ruimtelijke oplossing voor de drinkwaterproductie binnen de versnipperde ruimtelijke structuur van Vlaanderen moet komen. De zandgronden van de Kempen waar veel regenwater kan infiltreren en worden vastgehouden bleken hiervoor uitermate geschikt. Het herstellen van de infiltratie- en buffercapaciteit binnen een van de Kempense deelwaterbekkens, het bekken van de Beneden Schijn bij Antwerpen, kan jaarlijks voldoende water genereren om heel Vlaanderen van drinkwater te voorzien. Het bekken van de Beneden Schijn was niet alleen geschikt vanwege de achterblijvende land- en bosbouwproductie, maar de nabijheid van de stad Antwerpen biedt ook mogelijkheden voor toekomstige recreatieve functies.
Vier verschillende landschapstypen vormen het waterbekken om tot een drinkwaterbatterij die tegelijkertijd ook perspectief biedt voor de lokale economie, recreatie en ecologie. De infiltratie- en buffercapaciteit van deze waterbatterij wordt in stand gehouden door het ontwerpen van ecosystemen. Zo beheren en transformeren dieren het landschap low cost als 'landschapsingenieurs'. Ecosysteemdiensten met betrekking tot de drinkwaterproductie (kwantiteit en kwaliteit) en de natuurondersteunende duurzame vormen van landbouw, leveren de landeigenaren meer op dan nu het geval is. Bij de transformatie van het landschap worden architecturale ontwerpelementen en het activeren van natuurlijke processen gecombineerd. Zo komen er paden met geïntegreerde stuwdammen, en krijgen bevers en hun dammen een plek. De nieuwe drinkwaterlandschappen vormen een doorlopende groenstructuur in de valleien rond Antwerpen, te vergelijken met de groene scheggen van Amsterdam en het green fingerplan van Kopenhagen. Er ontstaat een metropolitaan landschap dat de Antwerpse agglomeratie van het Beneden Schijnbekken recreatief - door de aanleg van fietssnelwegen - verbindt met de binnenstad. Een nieuwe groenstructuur overkapt er de ring.
De nieuwe groene ruimtes zorgen voor verkoeling en schone lucht ter compensatie van de slechte luchtkwaliteit en toenemende hittestress waar de stad mee te maken heeft. De drinkwaterwinning is zichtbaar ontworpen in het landschap, waardoor het verhaal van de drinkwaterproductie, het metropolitane drinkwaterpark en de industriële kant van dit landschap beleefbaar wordt.
Afstudeercommissie: Lodewijk van Nieuwenhuijze (mentor), Steven Delva en Jorryt Braaksma. Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Marieke Timmermans en Niké van Keulenx.