P5 excursion: Porto
Avenida da Boavista (Porto)
Avenida da Boavista: What, So What & How?
Dag 1
Na een aantal weken de luchtfoto, Google Streetview en de plattegrond te hebben bestudeerd, is het eindelijk tijd om te zien of al onze bevindingen over Porto überhaupt kloppen. Bij aankomst ontstond, zoals altijd in een vreemde stad, de eerste verwarring: namelijk in de metro. Na een verkeerd kaartje te hebben gekocht, konden we op weg naar de plek van bestemming. Al lopend naar het hotel kregen we de eerste momenten van herkenning: ‘Deze straat kennen we al! Dit Afgebrande gebouw staat er nog steeds!’ De moderne techniek heeft er voor gezorgd dat we de straten op voorhand al kenden, maar de stad écht leren kennen, was een heel ander verhaal. Na het inchecken in het hotel was er wat tijd voor ontspanning op een terras voor het hotel met kenmerkend plastic meubilair. Ondertussen was een aantal Portugezen aangeschoven die ook aan de workshop deelnamen.
Het bleek dat we al onze bevindingen uit Nederland moesten presenteren aan de Portugezen, in het restaurant, in het Engels, met een knorrende maag, en met wat bier achter de kiezen; we moesten kortom een verhaaltje houden. De opkomst was groot, wie zijn nou de studenten? Ook bleven ze maar binnendruppelen. En wie werken er nou mee aan die workshop? Hierop volgde nog een rondleiding, de eerste echte aanraking met Porto. In het donker was het zo slecht nog niet.
Avenida da Boavista (Google Streetview)
Dag 2: What?
De stad bij daglicht. De straat was niet zo mooi als we ons van de vorige avond herinnerden. Opvallend weinig Portugese studenten, die hoeven er zeker niet bij te zijn? Toch kwamen deze langzaam maar zeker aanwaaien. Op de universiteit bleek dat de meeste studenten het niet nodig vonden om mee te gaan met de excursie. Nu de vraag, wat gaan we nou eigenlijk doen? Alweer dingen bedenken voor die ene straat, de Boavista? Analyse vonden we niet meer nodig, dat hebben we namelijk in Nederland al gedaan, uiteraard na de eerste presentatie bleek dat er toch nog wat denkwerk nodig was. Waar wij helemaal los willen en kunnen gaan, stuitten we op de conservatieve houding van de Portugese studenten. De eerste indruk van Porto was dat het geen stad is met fraaie architectuur; Porto is een levende stad, met levende mensen; de stad slaapt niet en het straatleven is, ondanks het klimaat, fantastisch.
Dag 3: So what?
Laten we op tijd beginnen; er moeten slagen gemaakt worden. Tot het middaguur waren er geen Portugese studenten aanwezig. Maar toen ze er eindelijk waren was de samenwerking uitstekend. Het zijn enthousiaste en harde werkers. Het werd een intensieve, inspirerende dag. Vanuit de presentaties verrezen een aantal geweldige potentiële concepten: het herverbinden van de stad (stitchen), de “Portolimipics” en de straat als verbindingszone tussen het zuiden en noorden van Porto. Hernieuwde inzichten en een gedurfde manier van kijken die bij Portugezen soms op weerstand stuitte. Morgen gaan detailleren?!
Dag 4: How?
Na een pittige avond met locals en professionals, harde kritieken en gesneuvelde plannen, is de laatste workshopdag aangebroken. De vraag van de dag is hoe je van een analyse een product kunt maken dat gaat werken. De clue zat voor onze groep in het profiel van de Boavista, dat overal hetzelfde en overgedimensioneerd is. Door de straat te zien als een continu kader waarin het profiel per locatie kan veranderen, kan het groen de straat in worden gebracht en de middenberm worden getransformeerd tot een esplanade met een accent op de belangrijkste kruispunten. De eindresultaten van de dag waren drie verschillende plannen, die per stuk de thema's van de workshop weergaven: What, So What, met als resultaat een bevragend plan: How?, een plan met een statement en een thematisch plan!
De workshop werd afgesloten met een diner in een restaurant en een feestje in het Casa van Rem Koolhaas. Een fantastische avond en een gepast einde voor een indrukwekkende workshop!
Casa da Musica (Office for Metropolitan Architecture, OMA)
Dag 5: slot
Vandaag kregen we de ruimte om dingen te bekijken. Eerst het slagveld van de workshop opruimen en alle spullen goed opbergen. Daarna met de groep de Boavista afwandelen. We hebben de berg bij Siza beklommen en een armer deel van Porto bekeken. Met spectaculair uitzicht over de stad, op een van de meest verwaarloosde plekken. Richting de Rotunda gelopen en daar een van de zijstraten ingedoken. We hadden een middag met terrasjes en hadden een zoektocht naar verborgen cafés en de binnenwereld van Porto. 's Avonds gingen we in de stromende regen met de taxi naar Nuova Gaia voor een authentiek visdiner in de vernieuwde haven. Na deze maaltijd maakten we een geniale wandeling naar Porto over de Eiffelbrug en door het UNESCO-centrum. Finale van de reis in een studentenatelier en een spetterend dansfeest in een verlaten theater. Een indruk om nooit meer te vergeten.
Begeleiders
Bas Liesker en Marijn Schenk
How can Porto benefit from the Avenida da Boavista?
Porto is the second largest city in Portugal. It is composed of fifteen districts (frequesias) that are all very different from one another. Putting the complete historic centre of Porto on the UNESCO World Heritage List has not made it any more attractive to its residents. The city has been characterized by a large exodus for years. The lack of good housing in the city and the attractiveness of the suburbs have left the centre of Porto deserted. An extensive urban field has arisen around the old city. Even the historic radials of Porto no longer seem capable of relating the city to its centre. Most of the city is organized by an indeterminate, orthogonal system.
A particular feature is that in spite of its position, the city is not particularly orientated towards the ocean. Only a 19th century military intervention makes this movement: with a grand gesture, the Avenida da Boavista makes its way through the urban fabric of the city, connecting the historical centre with the sea. But remarkably enough, most buildings are turned away from the street. In fact, Boavista's only raison d'être is itself. It does not create any urbanity or space. Almost no one lives directly on the Avenida, people prefer to live at a block away or facing away from the street. Even the Casa de Musica designed by OMA beside the centre of this axis reluctantly turns its back on the street. At the same time, it is the old roads that have grown naturally that still link this city with the landscape.
During the P5 project we will investigate the potential role of the Boavista to revitalize the old city centre and to reconfigure the inward directed orientation of the city.