Rytis Budavičius

Reconstructivism

Hergebruik van de architectuur van onderdrukking om weerstand te bieden, terug te winnen en opnieuw op te bouwen


Dit project stelt een architecturale aanpak voor die de bouwwerken van Litouwen een nieuwe bestemming geeft door het onderdrukkende Sovjetverleden om te vorm te geven tot de basis voor een nieuwe, lokale toekomst. Door middel van ontmanteling, heropbouw en de integratie van biologische regionale materialen en sociale gebruiken wordt onderzocht hoe een nieuwe, unieke en lokaal afgestemde architecturale taal kan ontstaan. Een woonblok uit het Sovjettijdperk wordt de materiële en ruimtelijke basis voor een stedelijk gehucht dat bestaat uit laagbouwclusters.

Mijn project speelt zich af in Klaipėda, een wijk die werd ontwikkeld tijdens de Sovjetbezetting van Litouwen tussen 1944 en 1990. Een prefab flatgebouw met negen verdiepingen van het type 1-464 (het meest voorkomende woningtype uit de Sovjetstandaardisatie) wordt het middelpunt van de transformatie. Mert de hulp van persoonlijke kennis van de locatie onderzoekt het project hoe het lokale klimaat, de beschikbare materialen en de stedelijke beperkingen elkaar kruisen. 

Het project is een reactie op decennia van architectonische en culturele vernietiging en op de dreiging van eentonige globalisering, door te benadrukken dat Litouwen zijn identiteit actief moet vormgeven via design. Sovjet-woningbouw wordt niet gesloopt, maar zorgvuldig ontmanteld; behandeld als een steengroeve vol grondstoffen, herinneringen en verzet. De 1-464 bouwelementen worden hergebruikt, verzaagd en gecombineerd met materialen die van nature voorkomen in Litouwen. Op het snijvlak van ruw beton en regionale natuurlijke materialen, trauma en ambacht, wordt de basis gelegd voor een nieuwe, eigentijdse bouwstijl.

Dit project is zowel theoretisch als technisch: het stelt een stapsgewijs proces voor van ontmanteling, tijdelijke herhuisvesting in houten woningen en heropbouw. Daarbij blijft de ruimtelijke continuïteit voor bewoners behouden, terwijl de leefomgeving ingrijpend wordt heringericht. Het geeft aan dat collectieve genezing – architectonisch en cultureel – alleen kan plaatsvinden door actief te experimenteren en de overgebleven structuren op een transformatieve manier te hergebruiken. 

Door roofzuchtige mondiale systemen ter discussie te stellen en de gebouwde overblijfselen van bewoning opnieuw te waarderen, opent reconstructivisme de ruimte voor een natie om haar eigen architectonische toekomst te schrijven: geworteld in de plek, gevormd door de omgeving en de herinnering, gericht op continuïteit en vernieuwing.
 

Afstudeerdatum: 14 mei 2025
Afstudeercommissie: Jo Barnett (mentor), Kamiel Klaasse, Mark Minkjan
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Burton Hamfelt, Sofia Koutsenko