Iris de Mooij

Samen wonen, samen zorgen

Transformatie van een jaren 80 verpleeghuis naar een inclusief zorgcentrum voor mensen met dementie in de stad 

“Hoe wil jij later oud worden?”

Samen wonen, samen zorgen laat zien dat goede zorg begint bij de omgeving waarin we leven. Mensen met dementie verdienen meer dan een functionele zorgplek — zij verdienen een thuis, waarin zij zo lang mogelijk zichzelf kunnen blijven. Een thuis die in verbinding staat met hun omgeving, hun herinneringen en hun naasten in alle fases van de ziekte. Dit project laat zien hoe architectuur kan bijdragen aan een kwalitatieve, vrije en inclusieve zorgomgeving.  

Het onderzoek richt zich op hoe we bestaande zorggebouwen kunnen transformeren tot een waardevolle, toekomstbestendige woonomgeving voor mensen met dementie, middenin de stad. Aan de hand van het typische jaren 80 verpleeghuis “De Klinker” in de Borgerbuurt in Amsterdam, is onderzocht hoe architectuur, zorg en sociale cohesie kunnen samenkomen in een modern zorgcentrum. In dit nieuwe zorgcentrum staan vrijheid, eigenaarschap en zintuiglijke beleving centraal door het gehele ziekteproces heen.

De transformatie van De Klinker toont dat sloop niet altijd nodig is. Door bestaand casco opnieuw te waarderen, adaptief te hergebruiken, bouwvolumes te verdichten en typologieën te optimaliseren, kunnen we het inzetten voor maatschappelijke vraagstukken en kunnen we bouwen aan een inclusieve en duurzame stad. Het nieuwe ontwerp creëert plekken voor ontmoeting en sociale controle, waardoor formele zorg wordt aangevuld met informele zorg door buurtbewoners. Dit verlicht de druk op de zorg en versterkt de gemeenschap. Belangrijk hierbij zijn drie kernthema’s: ontmoeting, oriëntatie en wayfinding. Deze verbeteren de perceptie van ruimtes, waardoor bewoners met dementie zoveel mogelijk zelfstandigheid en kwaliteit van leven behouden, zelfs in de laatste fasen van de ziekte.

Samen wonen, Samen zorgen heeft mij niet alleen als ontwerper, maar ook als mens laten inzien hoe groot de impact is van architectuur op ons welzijn. Ik hoop met dit project een bijdrage te leveren aan een bredere discussie over hoe we willen omgaan met ouder worden — en vooral: hoe we willen zorgen voor elkaar. 


Afstudeerdatum: 29 april 2025 
Afstudeercommissie: Lisette Plouvier (mentor), Caro van Dijk, Hannah Schubert
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Jarrik Ouburg, Elsbeth Falk