Sander Gijsen

Vernieuwd Bouwzicht

Een boerderij met toekomst en verbeelding van een eigentijdse relatie tussen mens en natuur. 

Vanaf de radicale ontginning van 's-Graveland in de 17e eeuw, toen zand werd gewonnen als bouwmateriaal voor de uitbreiding van Amsterdam, is het ontgonnen landschap op verschillende manieren vormgegeven. De daaropvolgende ruimtelijke ontwikkeling van de diverse buitenplaatsen, met Gooilust als ultiem voorbeeld, weerspiegelt indirect de voortdurend veranderende relatie tussen mens en natuur. Deze dynamische relatie komt tot uiting in zowel landschapsarchitectuur als architectuur en past binnen de bredere ontwikkeling van de westerse cultuur. Denk hierbij aan de enscenering van 15e-eeuwse Italiaanse villa’s in hun landschappen, 16e-eeuwse Franse en Engelse tuinen, en moderne parken zoals Parc de la Villette in Parijs. 

Ondertussen hebben mens en technologie de natuur uitgeput. Door menselijke invloed verandert het klimaat snel, wat ons dwingt anders naar de natuur te kijken en onze omgang ermee te herzien. Zoals bij elke verandering nemen de (politieke) spanningen toe, en worden de tegenstellingen tussen platteland en stad uitvergroot. Om de huidige 

natuur- en klimaatcrisis aan te pakken, moet de veestapel krimpen. Dit zal boerderijen doen verdwijnen, tenzij er nieuwe verdienmodellen en een landbouwsysteem worden ontwikkeld dat in balans is met de natuur. 

Dit project verbeeldt een vernieuwde relatie tussen mens en natuur door een melkveebedrijf, onderdeel van Gooilust, te transformeren naar een plek waar vanaf bouwmaterialen worden geteeld en geoogst. Met de boer als vormgever is het doel bij te dragen aan natuur- en klimaatverbetering door natuurlijke en hernieuwbare grondstoffen te telen. Via duurzaam bosbeheer en het telen van biobased grondstoffen kan Gooilust materialen leveren voor duurzame woningen, terwijl het boerenbedrijf een nieuw verdienmodel krijgt. 

De kern van deze transformatie ligt in de herinrichting van het erf van Boerderij Bouwzicht en het omliggende landschap waarmee een nieuwe tijdslaag aan de buitenplaats Gooilust zal worden toegevoegd. Architectuur en landschap komen daarbij samen en symboliseren de nieuwe verhouding met de natuur. De transformatie vraagt om een nieuwe invulling van het erf en landschap, voortbouwend op de traditie van zelfvoorzienendheid en circulariteit. Bestaande gebouwen worden hergebruikt en getransformeerd met de toevoeging van geoogste materialen uit het landschap. Zo wordt het erf van ‘Vernieuwd Bouwzicht’ verenigd met het landschap, een vormt het een tentoonstelling van geschiedenislagen en een verbeelding van een nieuwe omgang met de natuur. 

Afstudeerdatum: 28 augustus 2024
Afstudeercommissie: Rob Hootsmans (mentor), Kamiel Klaasse,  Jana Crepon 
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Machiel Spaan, Donna van Milligen Bielke