Rachel Borovska

Wind woven

Ecologisch herstel van het stedelijk landschap van Breda door wind

Hitte-eilanden in steden vormen een belangrijke uitdaging in de hedendaagse steden en de behoefte aan verkoeling en het behoud van biodiversiteit zijn dringende kwesties. Terwijl de inspanningen om stedelijke hitte-eilanden te bestrijden vaak draaien om ingrepen zoals vergroening, het verwijderen van bestrating en het terugwinnen van ruimte voor groen-blauwe netwerken, wordt de impact van ventilatie voor koeling vaak over het hoofd gezien in het ontwerp. Mijn project komt voort uit een diepe fascinatie voor de thermodynamische prestaties van wind en wil dit rechtzetten door te focussen op het begrijpen van windgedrag en -patronen in onze alledaagse omgeving, waarbij weer, klimaat en atmosfeer worden gebruikt als ontwerpmedium.  

Door me te verdiepen in meerdere schalen, is dit research-by-design project gewijd aan het blootleggen van de voorwaarden die nodig zijn om de koelcapaciteit van wind te verbeteren, uitgaande van twee primaire windrichtingen. In Nederland brengen de zuidwestenwinden doorgaans sterke koude winden met een piek van de herfst tot de lente. Omgekeerd kan warme lucht uit het oosten in de zomer het stedelijke hitte-effect verergeren als het niet in staat is om stedelijke obstakels zoals afgesloten straten of dichtbebouwde of begroeide gebieden te passeren, wat een negatieve invloed heeft op het menselijk comfort en bijdraagt aan het verlies van ecologische leefgebieden.

Windpatronen worden onderzocht als ontwerpinstrument langs de 8 km lange spoorlijn door Breda, die zich uitstrekt van oost naar west. Spoorweglijnen spelen een cruciale rol in het ventileren van stedelijke omgevingen vanwege hun langgerekte lijnen en open oppervlakken, waardoor ze essentieel zijn voor het vormgeven van het lokale klimaat.  

Ze dienen ook als belangrijke ecologische routes die uitgebreide migratieroutes bieden voor verschillende wilde dieren en die sporen in de lucht genereren voor zaden. Samen met de ventilerende capaciteit van het spoor transformeren de gebieden rondom dit 8 km lange traject tot een ideale proeftuin voor landschapsarchitectuur en stedenbouw om verschillende landschapsinterventies en koelsamenstellingen te onderzoeken en te implementeren. 

In plaats van deze ontwerpgebieden te behandelen als blanco leien, worden ze nu gezien als volwaardige elementen die bijdragen aan ventilatie, (lucht-)ecologie en koelingsprincipes. Ze worden doordrenkt met wind als medium en vormen een groene wig die door de bestaande context en structuren heen slingert en buurten verbindt met een biodivers, ecologisch netwerk. Een parkachtige ketting geweven door de wind langs de spoorstrook van Breda.

Afstudeerdatum: 28 februari 2024
Afstudeercommissie: Gert-Jan Wisse (mentor), Nikol Dietz, René van der Velde
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Marit Janse, Ziega van den Berk