Krijn Nugter

Once there were dikes

Een onderzoek naar hoe de Māori-filosofie een inspiratiebron kan zijn voor klimaataanpassing-strategieën
 

Klimaatverandering daagt ons uit om na te denken over landschapsaanpassingsstrategieën. Voor deltagebieden zoals Nederland vormt zeespiegelstijging een uitdaging, terwijl het land van oudsher beschermd is tegen waterbedreigingen door technologische innovaties. De laatste klimaatvoorspellingen van het IPCC geven aan dat de zeespiegel op de langere termijn (2300) met 17 meter kan stijgen. Dit plaatst technologische innovaties in een andere context dan de gebruikelijke voorspellingen die zich richten op 2100. Inheemse kennis kan inzichten verschaffen in hoe samenwerking kan worden gezocht met natuurlijke dynamiek, in plaats van deze als een bedreiging te zien. Dit onderzoek verkent hoe de filosofie van de Māori een inspiratiebron kan zijn voor nieuwe soorten aanpassingsstrategieën. Om dit te testen is een agrarisch poldergebied in Nieuw-Zeeland gebruikt als casestudy en getransformeerd in een landschap dat grotendeels door de natuur is gevormd met behulp van natuurlijke dynamiek.  

Het project is zowel kwalitatief als kwantitatief onderzocht. In tegenstelling tot typische landschapsarchitectonische projecten, werd dit projectgebied in eerste instantie bestudeerd door antropologisch veldwerk. Verschillende interviews met (lokale) Māori, wetenschappers, rangers en ambtenaren bepaalden de betekenis en waarde van het gebied. Het valt op dat er maatschappelijke spanningen zijn over landgebruik en eigendom die voortkomen uit de koloniale geschiedenis. 

Geïnspireerd door de Māori-filosofie zijn er drie leidende principes geformuleerd met betrekking tot het functioneren van het natuurlijke systeem, de draagkracht van het landschap en de cultuurhistorische waarde van het landschap. Van daaruit is een adaptieve planningsstrategie ontwikkeld die de transformatie van het projectgebied begeleidt, waarbij de nadruk ligt op samenwerking met de natuurlijke dynamiek en terughoudendheid ten opzichte van menselijke interventies. Dit resulteert in een cyclisch planningsproces waarbij planningsonzekerheden deel uitmaken van de strategie. Het plan heeft daarom geen vast eindbeeld. Niet alleen de natuurlijke dynamiek wordt geherintroduceerd, maar ook cultureel en historisch waardevolle Māori locaties.  

Dit project laat zien hoe een landbouwgebied kan veranderen in een 'Māori landschap'. Het resultaat is een herstart van het natuurlijke proces van inpoldering in dit gebied en daarmee het vermogen om zich aan te passen aan de zeespiegelstijging. Natuurlijke vegetatieprocessen en het oorspronkelijke landschap keren langzaam terug, samen met de Māori cultuur en waarden.

Afstudeerdatum: 19 maart 2024
Afstudeercommissie: Lodewijk van Nieuwenhuijze (mentor), Bruno Doedens, Alexander Sverdlov
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Kim Kool, Roel van Gerwen