Daniël van Eck

Zaanse Wind

Een strategie voor de woningnood 

Zaanstad ligt vastgegroeid aan de grootste stad van Nederland. Het is een stad met een fascinerende geschiedenis en veel kansen voor stedelijke vernieuwing. Daarnaast is het onderdeel van de Metropool Regio Amsterdam (MRA), een regio die de grote uitdaging heeft om de overspannen woningmarkt te herstellen. De landelijke politiek probeert weer grip op de situatie te krijgen terwijl de markt vraagt om vrij gelaten te worden. Het resultaat is dat het proces van gebiedsontwikkeling vastloopt en de bouwopgave van 900.000 woningen tot 2030 steeds verder uit het zicht raakt. Dit ontwerpvoorstel toont de kansen die er liggen bij het verdichten van Zaanstad.  

De gemeentes zijn de partijen die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de gestelde bouwdoelen. Hier ligt dan ook de sleutel tot de oplossing. Zaanstad is een gemeente met de ruimtelijke kansen voor het oprapen. Door deze te koppelen aan stedelijke opgaven als een toekomstbestendig veenlandschap, een economisch robuuste stad en een sociaal krachtige stad wordt er geprofiteerd van de woningbouwopgave.   

Om die reden pleit ik in mijn ontwerp voor een proactieve houding van gemeenten. Met zelf de handen aan het stuur wordt er grip gehouden op de bouwopgave. Het wordt hierdoor een kans voor de stad in plaats van een bedreiging.  

In mijn ontwerp toon ik aan wat de kansen zijn van de bouwopgave. Rondom het station transformeer ik een industrieterrein in verval naar een compacte stedelijke woonwijk met een Zaanse mix van functies. Verbonden met de historie van de plek, met aandacht voor het bestaande landschap om zo een wijk te creëren waar zowel de bestaande Zaankanter als nieuwe inwoners van de stad zich thuis voelen. Onderdeel van het ontwerp is het ontwikkelde Zaanse bouwblok. Dit is een concrete vertaling van de stedelijke uitdagingen in combinatie met de kansen van de plek. Vormgegeven in een aantrekkelijk en flexibel stedelijke bouwblok.   

Het ontwerp is een reactie op een bedreiging die ik op de Nederlandse steden af zie komen. Onder de grote druk van de woningbouwopgave zijn er veel plannen gerealiseerd met een eenzijdig doel, het bouwen van zoveel mogelijk woningen. Met het ontwerp laat ik zien dat het bouwen van veel woningen niet hoeft te betekenen dat er geen ruimte is voor bredere stedelijke opgaven. De Zaanse wind van de bouwopgave biedt de stad juist deze kansen.


Afstudeerdatum: 23 mei 2024
Afstudeercommissie: Tess Broekmans (mentor), Marie-Laure Hoedemakers, Martin Aarts 
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Hein Coumou, Sander Maurtis