Joske van Breugel

Ny Vahiny

de exoot | de vreemdeling | de reiziger
 

Vanille, het zwarte goud, het op een na duurste specerij ter wereld. 80% van de wereldwijde vanilleteelt, is in handen van Madagaskar. Maar ondanks deze positie op de wereldmarkt verkeerd Madagaskar in slechte economische omstandigheden. 93% van de bevolking leeft van minder dan twee dollar per dag, 40% is ondervoed en door klimaatverandering word zowel de bevolking als de vanilleteelt bedreigd.

Als landschapsarchitect ben ik geïnteresseerd in natuurlijke processen maar vooral in de onbalans die is ontstaan door menselijke invloeden. In dat kader las ik de Voedselzaak, een onderzoeksrapport van de Volkskrant naar een van de grootste vraagstukken ter wereld: Hoe voeden we 10 miljard monden in 2050? Drie grote wereldproblemen namelijk bevolkingsgroei, klimaatverandering en afname van de biodiversiteit resulteren in een vierde probleem afname van de landbouwproductiviteit.

Een van de hardst getroffen landen is Madagaskar, een uniek eiland dat we ook wel het achtste continent noemen. De vanilleteelt van Madagaskar vind voor het overgrote deel plaats in de Noordoostelijke regio Sava. Een gebied met een mozaïek landschap van natuur typologieën en dat het leefgebied vormt van diverse endemische soorten (soorten die nergens anders ter wereld voorkomen). Deze regio heeft een zeer nat klimaat en ligt op de cycloon route vanuit de Indische oceaan. Het is een afgelegen kwetsbaar landschap waar 80% van de bevolking onder de armoedegrens leeft en voor het overgrote deel afhankelijk is van de grootste economie van Madagaskar, Vanilleteelt.

Door me te verdiepen in het landschap en de exotische vanille kwam ik er achter wat nodig is om de teelt in stand te houden en de leefkwaliteit van de bevolking te vergroten. Want ook al hoort de de vanilleteelt hier niet thuis, het vormt de hefboom naar een duurzame toekomst in de regio Sava. Ik stel een nieuwe symbiose voor om de exotische vanilleteelt op duurzame circulaire wijze te integreren in het landschap. Een nieuw mozaïek van landgebruik waarbij het huidige systeem van voedselproductie en vanilleteelt wordt getransformeerd door minimaal 50% van het landoppervlak met tropische regenwouden te herstellen.

De ruimtelijke weerslag van de nieuwe symbiose is opgebouwd uit vijf ontwerp tools: kwekerijen, kanalen, sawas, plantages en tropisch regenwoud. Samen zorgen ze ervoor dat het landschap en ecosysteem weer in balans komen. Een landschap waar vanille geoogst kan worden, er voedselzekerheid is en waar een exoot de economische motor draaiende houd. Maar vooral ook een landschap met een hogere kwaliteit van leven dat zichtbaar word in het modeldorp Ny Vahiny.

De nieuwe symbiose Ny Vahiny heeft een grote impact op zowel het landschap als de bewoners ervan, het heeft tijd nodig om te veranderen. Het aanleggen en volledig operationeel stellen van de cultuurkant van het modeldorp duurt 10 jaar. Voor het tropisch regenwoud betekend het dat pas na 80 jaar, een mensenleven, het bos weer volledig is hersteld. Maar stel dat over 10 jaar het modeldorp als voorbeeld kan fungeren, er vanaf dan ieder jaar 5 nieuwe dorpen worden opgestart, dan kunnen in het jaar 2110 alle vanilleplantages in het district Sambava zijn omgevormd naar de duurzame symbiose Ny Vahiny.
 

Afstudeerdatum: 13 december 2021
Afstudeercommissie: Maike van Stiphout (mentor), Lodewijk van Nieuwenhuijze, Maidie van den Bos
Toegevoegde leden tbv examen: Roel Wolters, Robbert Jongerius