Jesse Stortelder

KARKAS VOL LEVEN

Een multicultureel collectief in de bestaande binnenstad van Eindhoven

De kracht van een stad is kennis en diversiteit, en dat geldt zeker voor Eindhoven. Door het succes van Philips en later de Brainport Strategie veranderde Eindhoven in 100 jaar van een klein dorp naar een stad waar meerdere multinationals gevestigd zijn. Maar aan het eind van de 20e eeuw verlaat Philips de stad. De Brainport strategie, een samenwerking tussen bedrijven, scholen en overheden, vangt deze zware klap met succes op. Brainport zorgt voor economische groei en trekt veel internationale kenniswerkers naar de stad. Eindhoven is, net als honderd jaar geleden, een migrantenstad, maar kent nu haar eigen problemen. De stroom van expats en internationale kenniswerkers naar de stad zorgt voor een tweedeling. Nieuwe ontwikkelingen in en rondom het Centrum, veelal gemeubileerde short-stay studio appartementen, creëren eilanden van hoogopgeleide, internationaal georiënteerde inwoners. Mensen leven individueel, ervaren eenzaamheid en er is sprake van segregatie. Hoe kunnen we de stad transformeren om uitwisseling tussen verschillende mensen en culturen te stimuleren?

Het HCZ, een voormalig Philips kantoorpand dat 10 jaar lang als een betonnen karkas in de stad heeft gestaan, geeft antwoorden op de bovenstaande vraag. Na het vertrek van Philips uit de stad kwam het kantoorpand leeg te staan. Krakers hebben in de jaren daarna laten zien hoe op deze plek een internationale woongemeenschap kan ontstaan. In 2010 zijn de krakers verdreven om plaatst te maken voor nieuwe ontwikkelingen op deze plek. De gevel is verwijderd om bewoning onmogelijk te maken, en sinds dien heeft het karkas van het HCZ jarenlang verlaten in het centrum van de stad gestaan.  

Door het karkas weer toegankelijk te maken wordt de mogelijkheid gecreëerd om hier weer een internationale woongemeenschap te laten ontstaan. Nieuwe woningen rondom het HCZ verhogen het gebruik en het initiatief voor culturele en maatschappelijke activiteiten in en rondom het gebouw. Publieke routes verbinden het gebouw met de nieuwe ontwikkelingen in en rondom het centrum. Collectieve routes zorgen voor een geleidelijke overgang van de drukke stad naar de plek waar je voordeur staat, en waar je je buren kent.

In het HCZ worden publieke faciliteiten doorkruist door collectieve ruimten. De nieuw toegevoegde woongebouwen gaan elk een verschillende interactie met het bestaande gebouw aan. Hierdoor ontstaan er gemeenschappelijke woonkamers in het HCZ, en wordt er op andere plekken samen gewerkt of gesport. Door gezamenlijk te wonen en verantwoordelijk te zijn voor het initiatief van activiteiten en gebruik van het HCZ, ontstaat er opnieuw een gemeenschap. Dit project is een pleidooi om het potentieel van bestaande vastgoed in steden te gebruiken om uitwisselingen tussen verschillende culturele groepen te stimuleren. Het project is een voorbeeld van hoe we de bestaande stad kunnen transformeren om collectiever te leven. Slopen en opnieuw beginnen is niet altijd de snelste weg vooruit. Laten we leren van het verleden en dit gebruiken voor de toekomst.

Afstudeerdatum: 13 juni 2022
Afstudeercommissie: Stephan Verkuijlen (mentor), Herman Kerkdijk, Alexey Boev
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Jarrik Ouburg, Ricky Rijkenberg