Jeroen Müller

MET EEN ZUCHT VAN VERLICHTING

Het water omarmen
 

“Eens zullen we dit land met een zucht van verlichting aan de golven prijsgeven,” zei Johan van Veen. Hij was waterstaatkundig ingenieur en ‘geestelijk vader’ van het Deltaplan. Zijn gezegde klinkt vrij paradoxaal of had hij juist een vooruitziende blik? 

Door de klimaatverandering zijn er steeds meer extremen waarbij water een dominante rol speelt, zowel vanuit het land als de zee. De zeespiegelstijging is zo’n verandering. Alleen de hoogte van de stijging en de snelheid waarmee, staat niet vast. Er zijn veel uiteenlopende onderzoeken, waarbij een onderzoek van het KNMI een mogelijke stijging van 3 meter niet uitsluit, rond het jaar 2100.  

Ik ga er vanuit dat het huidige systeem niet leefbaar, en dus te handhaven blijft voor de lange termijn. Veel krantenartikelen in de afgelopen jaren berichten al over een veel hogere zeespiegelstijging dan waar altijd vanuit werd gegaan. Hoe blijft het landschap leefbaar bij een zeespiegelstijging van 3 meter? Waarbij ik deze stijging niet als dreiging zie, maar als kans om een landschap vorm te geven waarin water en land samen één geheel vormen. De stad Rotterdam is de plek die kan transformeren naar een waterstad die gaat meebewegen met het toekomstige zeeniveau. 

Rotterdam heeft altijd al een connectie met het water gehad. In de middeleeuwen lag hier een brede riviermonding die de Noordzee instroomde. Tegenwoordig is de Maas, gevolgd door de Nieuwe Waterweg een getemde en gekanaliseerde rivier, ingeklemd tussen grote havens van beton, met stenen kades. Naar mijn idee moet het water weer geïntegreerd worden en onderdeel zijn van één groot landschappelijk systeem. Zodat water en land weer geleidelijk in elkaar overgaan. Rotterdam wordt een stad die het water omarmt. Daarvoor moeten randen verzacht worden, monumentale plekken beschermd en verandert de huidige haven in een nieuwe waterstad. De plek voor deze waterstad, is bij de voormalige Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM), tuindorp Heijplaat en het Quarantaine terrein. Deze locatie ligt ruim boven zeeniveau en daarmee gunstig ten opzichte van het toekomstige zeeniveau. 

Het landschap wordt een plek met meer water, meer strand, meer vegetatie, meer dieren en meer voedsel. Een landschap met veel biodiversiteit dat het toekomstige zeeniveau omarmt. Aan het eind van de 21e eeuw kan de zeespiegel mogelijk 3 meter zijn gestegen. Het ontwerp van deze nieuwe waterstad is een antwoord op de vraag: Hoe blijft ons landschap leefbaar bij een zeespiegelstijging van 3 meter?  

Het is geen bedreiging, maar juist een kans om water en land weer te verenigen in samenhang. Door een geleidelijke transformatie van circa 80 jaar, heeft men de tijd om te wennen aan dit nieuwe landschap. Naar mijn idee is het mogelijk een andere weg in te slaan, zodat ook lagergelegen Nederland een fijne plek blijft om te wonen. Laten we de toekomst daarom tegemoet treden en het water omarmen, met een zucht van verlichting. 

Afstudeerdatum: 11 juli 2022
Afstudeercommissie:Bieke van Hees, Kevin Logan, Maike van Stiphout (mentor) 
Toegevoegde leden tbv examen: Mirjam Koevoet, Yuka Yoshida