Daan Foks

WOON-RUIMTE

een filosofie over wonen 
 

Project ‘woon-ruimte’ betreft -hoe kan het ook anders- een woongebouw. Maar, waartoe dient een woning zich eigenlijk te verhouden wanneer we niet weten wie daar zullen wonen? Een studie in het woord ‘wonen’ leert dat wonen de ‘eigen’ manier is waarop we ruimte innemen. Het wonen is in die zin dus een hele specifieke aangelegenheid, we zijn allemaal anders en hebben verschillende behoeften. Als je daar over nadenkt, is het eigenlijk gek dat veel van de woningen die we bouwen zijn opgebouwd met eenzelfde format: eet/woonkamer, master bedroom en eventueel een bijkamer. Formaat van ruimte en positionering van het keukenblok bepalen hierbij in grote mate hoe een ruimte wordt gebruikt en ingedeeld. Het wonen zou eigenlijk meer vrijheid moeten bieden tot het ‘eigen’ maken. 

Natuurlijk zijn er woonconcepten waarbij de woning naar eigen inzicht verbouwd kan worden, maar enerzijds heeft niet iedereen de behoefte om zelf te (ver)bouwen, anderzijds is een dergelijk concept voor de hurende bewoner ook onwaarschijnlijker. ‘Woon-ruimte’ focust zich op onbekende huurder en zoekt vrijheden tot het ‘eigen’ maken zonder de woning fysiek aan te hoeven passen. 

Door woonruimten gelijkwaardig in grootte te maken, wordt het gebruik ervan uitwisselbaar en ontstaat er vrijheid zelf te bepalen waar elke ruimte voor wordt gebruikt. Het toekennen van een functie aan een ruimte kan zo plaats vinden op basis van behoeften, oriëntatie - elke woning is namelijk tweezijdig georiënteerd - of de onderlinge schakeling van ruimten. Door de ruimten op te bouwen met materialen die de tand des tijds kunnen weerstaan - een draagstructuur van betonnen balken en kolommen met een houten inbouw - ontstaat er een eenvoudig maar kwalitatief casco. Beide materialen zijn prima overschilderbaar en ook hier staat het vrij deze eigen te maken. 

Dit woon-concept krijgt vorm doormiddel van 125 appartementen in de Spaarndammerbuurt op de Brediuslocatie. Het kavel, als typisch left-over plek, biedt de mogelijkheid de stad extra te verdichten. Maar daarnaast is dit ook een buurt waar verschillende gedachten over het wonen tot uiting zijn gekomen. Hier wordt een nieuwe gedachte over het wonen aan toegevoegd. 

Een zorgvuldige afweging tussen woonconcept en verhouding tot buurt resulteert in een gesloten bouwblok met een hof waarbij drie poorten een alzijdige toegang creëren en aansluiten op het Zaanhof. De rationele bakstenen gevels, als consequentie van het achterliggende woonprogramma, vormen een nieuwe straatwand. In deze eenheid als gebouw, toont het gebruik zich doormiddel van openslaande vouwpuien, welke een extra dynamiek geven aan de straat. Hier bevinden zich ook de entree’s voor de begane grond woningen. Diepe neggen in de plint creëren een buffer tussen woning en straat en bieden tevens plek tot ‘eigen’ maken. Samen met een bar en wassalon ontstaat er zo ruimte voor ontmoeting tussen gebouw en buurt. De woningen op de verdieping worden ontsloten via de binnenstraat en de bovenstraat. Door overmaat en ligging aan het hof bieden ook zij een fijne plek voor ontmoeting voor bewoners onderling. Zo ontstaat er van het ‘eigen’ op de schaal van de woning, ook vooral een ‘ons’ op de schaal van gebouw en buurt. 
 

Afstudeerdatum: 20 april 2022
Afstudeercommissie: Laurens Jan ten Kate (mentor), Marcel Lok, Vibeke Gieskes 
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Michiel Spaan, Micha de Haas