Art Kallen

A Certain Anomaly

Een zekere afwijking

Een nieuwe toekomst voor het instituut Landbouwbelang in Maastricht

Collectieve geschiedenis 
Het ensemble van gebouwen van het Landbouwbelang vertegenwoordigt een collectieve geschiedenis van Maastricht die een stuk dieper gaat dan enkel de kraak van de afgelopen 20 jaar. Het laat zien hoe de kraakgemeenschap dit leegstaande industrieel monument een functie heeft gegeven de afgelopen jaren. Daarnaast laat het zien dat de plek jarenlang in gebruik is geweest als overslaglocatie van de daadwerkelijke landbouwcoöperatie Landbouwbelang. Dat het noordelijke deel eigenlijk onderdeel was van de papierfabriek. En het laat zien hoe Landbouwbelang op een eiland stond tussen de Maas en het kanaal Luik-Maastricht, met de Sluiswachtershuizen als relieken. Daaronder liggen historische lagen die niet direct tastbaar zijn. Vijfhonderd jaar lang heeft het Sint-Antonietenklooster precies op deze plek tegen de stadsmuur, aan het uiterste randje van Maastricht gestaan. 

De kraak, maar ook de industriële activiteit en het kloosterleven dat op deze plek heeft afgespeeld, hebben met elkaar gemeen dat ze altijd afweken van het leven eromheen. Midden in het stedelijk weefsel van Maastricht is het een bastion met een traditie van subcultuur. Het toont een andere manier van leven in contrast met de Leitkultur: het sjiek en sjoen. 

Herontwikkeling 
De huidige aanbesteding laat geen ruimte om de veelkleurigheid van de locatie een toekomst te geven in de stad. Het plaatst het gebouwensemble binnen de financiële logica van een grotere gebiedsontwikkeling,  ontneemt daarmee de locatie van haar autonomie en dus van haar unieke rol in de stad. De financiële randvoorwaarden dicteren bijna onherroepelijk een zeer omvangrijk en pragmatische woningbouw oplossing. Marktconformiteit zal leidend zijn en daarmee een einde maken aan dit stuk collectieve geschiedenis.  

Alternatieve toekomst 
De op handen zijnde herontwikkeling vormt de aanleiding om een alternatieve toekomst te ontwerpen. In mijn afstudeer voorstel worden grote delen van het bestaande gebouw herbruikt om deels voort te borduren op bestaande functies en deels nieuwe functies toe te voegen. Interventies aan het voornamelijk betonnen casco worden ingezet om functies te intensiveren of bijzondere wooncondities toe te voegen. Wooncondities van collectieve aard, zoals dat zowel binnen de kraak als binnen het kloosterleven een historie heeft.  

Zo ontstaat een toekomst waarbij nieuwbouw en behoud enerzijds de gelaagde geschiedenis van de plek tonen en anderzijds ruimte bieden om de gebruikers een nieuwe laag toe te laten voegen. De rationele kaders die ik als architect creëer geven een basis voor de toekomstige gebruikers om het gebouw verder toe te eigenen. Deze rationele toevoegingen geven een nieuwe voedingsbodem aan de historie van eigengereidheid van de krakers en respecteren zo de traditie van subcultuur als een contrasterende aanvulling op het centrum van Maastricht. 

Afstudeerdatum: 24 februari 2022
Afstudeercommissie: Christopher de Vries, Milad Pallesh, Machiel Spaan (mentor) 
Toegevoegde leden tbv examen: Jarrik Ouburg en Lisette Plouvier