Pedro Silva Costa

HamerQUEERtier

Een visie op een inclusieve en tolerante nieuwe buurt in Amsterdam
 

Mijn afstudeerproject gaat over de relatie tussen seksuele identiteit en gevoel van veiligheid in de openbare ruimte - en hoe de expertise van een urbanist kan worden ingezet als ontwerpinstrument om tolerante, respectvolle en inclusieve openbare ruimtes te creëren die LGBTQ+ emancipatie aanmoedigen en het gevoel van veiligheid in de openbare ruimte voor iedereen vergroten. Ik doe dat met mijn ontwerp van een LGBTQ+ georiënteerde wijk aan het Hamerkwatier.

Grote steden als Londen, San Francisco, Parijs (en anderen) hebben iets gemeen als het gaat om 'queer geografie': ze hebben binnen het patroon van hun steden een gebied dat zich primair richt op de LGBTQ+ gemeenschap, ook wel bekend als een homobuurt, homo-enclave, homowijk. Van wonen tot gay-georiënteerde ondernemingen zoals gay bars en pubs, nachtclubs, badhuizen, restaurants, boetieks en boekwinkels... deze gebieden zijn al decennia lang het toevluchtsoord voor de LGBTQ+ gemeenschap - een plek waar ze vrij zijn om zichzelf te zijn. 

Wat Amsterdam betreft, heeft de stad echter geen wijk die qua omvang en aanbod vergelijkbaar is met homowijken over de rest van de wereld. Op dit moment heeft de stad één hoofdbestemming die bekend staat om zijn LGBTQ+-karakter: de Reguliersdwarstraat. Dat is één straat, met voornamelijk uitgaansgelegenheden - die niet voldoet aan de behoeften van een hele gemeenschap, vooral als er zoveel problemen zijn waar kwetsbare groepen binnen de LGBTQ+-groep mee te maken hebben, zoals ouderen die een verhoogd risico lopen op sociaal isolement, als gevolg van decennialange discriminatie; maar ook de jongeren die hun huis moeten verlaten nadat ze uit de kast zijn gekomen; transgenders die moeite hebben om woonruimte te vinden vanwege discriminatie, geweld tegen LGBTQ+-mensen in biculturele/religieuze buurten.

Desondanks is Nederland nog steeds een koploper op het gebied van gelijke rechten voor de LGBTQ+-gemeenschap en laat het een hoge mate van sociale acceptatie zien. En een van de conclusies uit de enquête die ik voor dit project heb gehouden, was dat de meerderheid van de respondenten, ongeacht seksuele geaardheid, de voordelen inziet van een ruimte waar een LGBTQ+ individu zich veilig voelt. 

De HamerQUEERtier wordt een plek waar geen LGBTQ+ wordt vergeten. Een plek gebaseerd op drie pijlers: Engage, Develop en Celebrate - die samen garant staan voor een veilige plek voor LGBTQ+'s; vier strategieën voor het programma: creëer ankers die LGBTQ+ ondersteunende instellingen een hoofdrol geven, profiteer op het bestaande programma van het gebied, sluit aan bij de evenementen/ambities van de stad en ontwikkel speciaal beleid voor het gebied. Ruimtelijk worden vijf strategieën beschreven om het Hamerkwartier te transformeren tot een nieuwe wijk: Verbinden met de omgeving, Openstellen van de waterkant voor publiek gebruik, Transformeren van het Gedempt Hamerkanaal naar een "gay street", Aantrekken van de LGBTQ+ gemeenschap door middel van trekpleisters en Creëren van openbare ruimtes om verschillende mogelijkheden te bieden om het buitenleven te beleven. Met als doel hoe een diverse en inclusieve stad kan worden gecreëerd en het belang van het opnemen van gender en seksualiteit in het planningsproces van de stad.

Afstudeerdatum: 5 juli 2021
Afstudeercommissie: Ad de Bont (mentor), Deborah Lambert, Jan Willem Duyvendak.
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Maud Aarts, Hans van der Made