Paulien van der Valk

Paulien van der Valk

Opleiding
Architectuur
Lichting
2021
E-mail
psvandervalk87@hotmail.com

Grond voor ontmoeting

Een (her)ontwerp voor stationsgebied Lelylaan
 

Station Lelylaan ligt centraal tussen Nieuw West en het Westelijk Centrumgebied. Twee wijken met behoorlijke verschillen in bijvoorbeeld politieke voorkeuren, culturele achtergronden en financiële middelen. Door deze ligging en de verschillende vervoersmodaliteiten die het station aandoen, wordt het OV- knooppunt door mensen met een grote verscheidenheid aan (sub)culturele achtergronden gebruikt.

Station Lelylaan is door deze diverse gebruikersgroep, in tijden van het steeds groter wordend probleem van polarisatie tussen bevolkingsgroepen, een interessante locatie voor een openbare verblijf- en ontmoetingsplek. Een plek waar men eens ongedwongen de ander kan observeren en/of ontmoeten en waardoor er meer wederzijds begrip kan ontstaan tussen de verschillende bezoekers. Daarnaast is het huidige en donkere stationsgebied hard toe aan een positieve verandering. In een recent onderzoek naar sociale veiligheid in het openbaar vervoer uit 2017 bungelt station Lelylaan helemaal onderaan de lijst.

Het ontwerp voor stationsgebied Lelylaan bestaat uit de transformatie van vervoersmachine naar  een aantrekkelijke openbare verblijfs- en ontmoetingsplek voor deze zeer diverse gebruikersgroep. Het ontwerp omvat zowel de ruimte onder, naast en op het viaduct, en het OV wordt hierin integraal mee ontworpen.

Belangrijke uitgangspunten voor het ontwerp zijn:

–    Diversiteit aan programma en openbare ruimtes voor de grote verscheidenheid aan bezoekers.

–    Een herkenbare identiteit die onlosmakelijk verbonden is met de omgeving en geschiedenis van de plek. Een plek die zich in het geheugen van de bezoekers nestelt en als overkoepelende identiteit de verschillende subculturen verbind.

–    Sociale veiligheid, zoals zichtbaarheid en activiteit gedurende de hele dag, als voorwaarde voor een aangenaam en veilig verblijf.

–    Vrijheid in gebruik met ruimte voor verschillende activiteiten en tijdelijke toe-eigening van plekken.

–    Activatie van bezoekers door objecten in de openbare ruimte die uitnodigen om op een eigen(zinnige) manier te gebruiken.

Door toevoeging van extra recreatief programma zoals een openbaar park, de lokale bibliotheek en een sport- en dansstudio, ontstaat er een  openbaar domein waar zowel de reizigers als buurtbewoners elkaar ongedwongen gedurende de hele dag kunnen ontmoeten en observeren.

In het originele ontwerp van station Lelylaan uit de jaren '80, bestond het viaduct uit enkel het treintracé en waren er op het brede perron verschillende functies, waaronder een winkel en horeca. Met toevoeging van het metrotracé in de jaren '90 is de breedte van het viaduct verdubbeld en werd de ruimte onder het viaduct donker en onaantrekkelijk. Daarnaast werd het met de komst van toegangspoortjes onmogelijk om de functies op het perron in stand te houden en werden deze voorzieningen gesloopt.

De belangrijkste ruimtelijke ingreep is het gedeeltelijk verlagen van de bodem onder het huidige donkere viaduct. Hierdoor is er meer ruimte voor lichttoetreding en ontstaat er een aantrekkelijke openbare ruimte met lange zichtlijnen en meer ruimte voor alle vervoersmodaliteiten en het extra recreatief programma. Tegelijk met het verlagen van de bodem ontstaat er een heuvel- en rotslandschap rondom de fundering van de bestaande kolommen van het viaduct, die zowel in het openbare exterieur als in het openbare interieur doorlopen en de bezoekers activeert in eigen(zinnig) gebruik. Het bestaande viaduct, met dit nieuwe verdiepte landschap, vormen samen een herkenbare identiteit.

Het openbare interieur is een transparant paviljoen en bevind zich onder het bestaande viaduct, zonder de herkenbare lengte van het viaduct te onderbreken. Op enkele plaatsen piept het door het perron heen en ontstaat er een relatie tussen de wereld op en onder het perron en keert de activiteit op het viaduct weer terug. Het paviljoen bestaat uit een ruim doorlopend atrium op verschillende niveaus met voor het oog zwevende vloeren. Gesloten programma onderdelen zoals wc's en bergruimte zijn weggewerkt in de rotsen. Vanuit alle ruimtes met verschillende functies is er zicht op de activiteit in dit openbare atrium en is er de mogelijkheid om elkaar ongedwongen te observeren.

 

Afstudeerdatum: 7 april 2021
Afstudeercommissie: Wouter Kroeze (mentor), Paulien Bremmer en Marieke Timmermans 
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Micha de Haas en Lisette Plouvier

 

Terug naar lijst
Delen