Bart van Pinxteren

Gemeenschap Duin en Bosch

Aan het begin van de 20ste eeuw zijn door Nederland heen verspreid psychiatrische terreinen gebouwd. Vaak prachtige plekken ontworpen als utopische gemeenschappen in het landschap. Door de jaren heen is de visie op de psychiatrie veranderd en zijn deze terreinen grotendeels leeg komen te staan. Hierdoor vindt in deze gebieden momenteel een transformatie plaats naar woonwijken, waarbij maar een klein deel van de zorgfunctie behouden blijft. Ik ben opgegroeid naast een van deze terreinen in Castricum en heb deze transformatie van dichtbij zien gebeuren.  

Bij deze transformatie wordt vaak geen recht gedaan aan het prachtige landschap waarin wordt gebouwd. Daarnaast wordt niet gereageerd op de utopische principes van de oorspronkelijke functie. Hierdoor botst het bestaande zorgprogramma met het nieuwe woningbouwprogramma en ontstaat een harde scheiding tussen deze twee.Gemeenschap Duin en Bosch is een reflectie op deze ontwikkeling en een onderzoek naar hoe het anders kan. Een alternatief op wat hier nu gebeurt. 

In mijn afstuderen creëer ik een woonvorm die een verbinding maakt tussen de oorspronkelijke sociale structuren en de omliggende natuur. Binnen een co-living concept wordt een connectie gelegd tussen de extramurale zorg en nieuwe gemeenschappelijke woonvormen.  

De kwaliteiten van het landschap worden gebruikt om de verschillende gemeenschappen te plaatsen. Deze gemeenschappen komen op de plekken waar de natuur zich opent. Ze reageren elk anders op de unieke natuur en de schaal van de plek. Daarbij ontstaat een netwerk van gemeenschappen. 

Binnen deze gemeenschappen komt ruimte voor verschillende groepen om naast elkaar te leven. De architectuur draagt bij aan een sociale structuur die dit ondersteunt enbevorderd. Dit gebeurt doormiddel van onderscheidtussen privé en openbaar. Dit geeft delen waar je je zelf kan afzonderen van de groep en delen waar juist de connectie kan worden gelegd met medebewoners. Dit vertaalt zich door in de buiten ruimten en reageert daarbij op de bestaande natuur. Desferen van deze privé en openbare plekken bepalen de beleving van de gebruiker in de ruimte. Hiermee onderzoek ik hoe de architectuur het leven in co-living gemeenschappen kan ondersteunen en versterken.

Wanneer op de oorspronkelijke kwaliteiten van de sociale structuur en de natuur niet wordt gereageerd zullen de problemen die bij Duin en Bosch optreden ook op andere terreinen gaan optreden. Wanneer dit geen thema wordt binnen de herontwikkeling van de terreinen zullen de beoogde voorwaarden en doelen van ’integratie van de zorg’ hier niet worden behaald. Mijn afstuderen is een reflectie op wat er nu in Duin en Bosch gebeurt. Het reageert op de bestaande problematiek en laat een alternatief zien hoe hier mee om te gaan. 

 

Afstudeerdatum: 17 Mei 2021 
Afstudeercommissie: Wouter Kroeze (mentor), Ard Hoksbergen, Lorien Beijaert
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Jochem Heijmans, Gus Tielens