Mark Spaan

Mark Spaan

Opleiding
Landschapsarchitectuur
Lichting
2018
E-mail
markspaan@gmail.com
Contact
LinkedIn

Tirana, the informal city and it's public space

Tirana is de hoofdstad van Albanië. Een land dat na de Tweede Wereldoorlog volledig geïsoleerd was van Europa als gevolg van het communistische regime. Toen het communistische bestuur in 1991 werd opgeheven ontstond een complete volksverhuizing. Albanezen vertrokken naar het buitenland, maar vooral ook naar de hoofdstad Tirana. Daar vestigden de mensen zich illegaal langs de randen van de stad in zelf ontwikkelde huizen, in wat men nu de informele stad noemt.

25 Jaar later zorgt deze ongereguleerde groei voor ernstige problemen in Tirana. Voorbeelden hiervan zijn hoge (jeugd)werkloosheid, een gebrek aan publieke ruimtes, overstromingen en vervuiling. De overheid probeert hier grip op te krijgen door grootschalige masterplannen voor de stad op te stellen. Deze plannen hebben echter weinig succes omdat ze zich richten op de formele stad en de informele stad links laten liggen.

Door juist te beginnen in de informele wijken waar de problemen liggen, en deze hands-on te benaderen, is er meer kans op een succesvolle ontwikkelingen. Volgens mij liggen zowel de problemen als de potentiële oplossingen juist in de informele stad. Mijn afstudeeronderzoek pleit voor de ontwikkeling van nieuwe publieke ruimtes in de informele stad. Deze publieke ruimtes maken gebruik van lokale kwaliteiten en energieën om de problemen op stadsniveau op te lossen.

Om deze nieuwe publieke ruimtes te maken in de stad is een strategie bedacht voor de ontwikkeling van de informele stad. Ik ga daarbij uit van een integrale benadering van aspecten zoals waterhuishouding, economie, huisvesting en recreatie, en zet de huidige inwoners van de wijken centraal. De bewoners worden in mijn plan geactiveerd en uitgedaagd tot een actieve bijdrage aan hun wijk, en er wordt gebruik gemaakt van hun ondernemende houding.

De eerste stap is het ontwikkelen van een park op de lege plekken in de wijk ontstaan door het wegtrekken van de industrie. Op deze locatie wordt een nieuwe type openbare ruimte ontwikkeld, een publiek productiepark. Vanuit het park wordt geleidelijk het netwerk van wegen ontwikkeld dat mensen, water en reststoffen begeleid naar het park toe. Aan dit netwerk kunnen mensen zelf kleinere openbare ruimtes ontwikkelen zoals buurtparken. Dit principe kan uitgroeien tot een netwerk dat zich uitstrekt over de gehele stad zodat grootschalige structuren ook met elkaar verbonden worden.

In de publieke productieparken komen nieuwe kleinschalige en handmatige fabriekjes waarin reststoffen van de wijk worden omgezet in nieuwe producten zoals bestratingsmateriaal. Het werk wordt gedaan door de nu werkloze buurtbewoners. Het gebruikte water wordt opgevangen en gebufferd vanuit de nabije wijk. Hierdoor ontstaat er een lokale symbiose. Het unieke van deze parken is dat ze naast productie ook recreatieplekken en bufferzones opleveren. Het worden groene oases midden in de stad, waarin de mensen zich kunnen terugtrekken uit de drukke stad.

De kleinste typologie, de buurtparken en buurttuinen, wordt ontwikkeld door de bewoners zelf. Dit in ruil voor legalisering van de woningen. In de informele stad is niets zo begeerlijk als legitimiteit van je woning. Dit geeft zekerheid en toekomst voor de bewoners. Deze legalisering is een middel om ruimte te creëren en mensen te mobiliseren met als doel deze ruimte te ontwikkelen tot openbare buitenruimtes. Deze ruimtes worden vormgegeven naar de lokale behoeftes, denk hierbij aan speeltuinen, volkstuinen of pleintjes met een klein café. Hiervoor zijn richtlijnen opgesteld zodat de parken ook een rol spelen binnen een groter geheel van water- en groennetwerken. Voor de materialisering wordt gebruik gemaakt van de productie vanuit de lokale publieke productieparken.

De strategie voor de ontwikkeling van deze ruimtes wordt eerst getest op het niveau van één wijk. De verschijningsvorm van de wijk is klein genoeg om te begrijpen en groot genoeg om de structuren te testen. Na een succesvolle test kan de strategie uitgerold worden om de gehele informele stad om te vormen tot de meeste begeerlijke wijken van de stad.

Afstudeercommissie: Bram Breedveld (Mentor), Francesco Garofalo en Lodewijk van Nieuwenhuijze

Terug naar lijst
Delen