margaux Platenburg

VAN HOUT. Werkplaats in de stad

Dit plan zet het handwerk weer op de kaart. Een paar honderd jaar geleden was handwerk noodzakelijk om te kunnen overleven. Huizen, gereedschap en kookgerei werden door de mensen zelf gemaakt. Tegenwoordig is alles te koop en zijn we vergeten hoe het wordt gemaakt. Wat is het voor materiaal en waar komt het vandaan? Door mensen zelf hun spullen te laten maken raken zij betrokken bij het product. Dit plan laat zien hoe een bestaande binnenplaats in Amsterdam verandert van een niet toegankelijke plek naar een toegankelijke werkplaats. De stedeling kan het maakproces van begin tot einde nu zelf gaan ervaren. ‘Learning by doing.’

Greenwoodworking
In deze werkplaats wordt geen elektrische machine gebruikt. Je leert hier hoe je vers hout met handgereedschap bewerkt; greenwoodworking. Dit is een van oorsprong Engelse ambacht uit de 19e eeuw die vrijwel uitgestorven is. Het waren de werkers zonder paard of tractor die in het bos een boom kapten. Omdat de boom meenemen te zwaar was, maakten ze onderdelen van de meubels in het ‘woodland.’ Deze werkwijze is in de opgave vertaalt naar de stedelijke omgeving.

Er worden in Amsterdam jaarlijks 40.000 bomen gekapt. Tot voorkort verdwenen deze bomen in de versnipperaar. Stadshout Amsterdam is in dit gat gesprongen door de bomen te hergebruiken. Zo bouwen ze mee aan een circulaire economie; de gekapte bomen uit de stad krijgen een tweede leven en blijven in de stad. De werkplaats is onderdeel van deze cirkel; hier maak je het hele proces zelf mee. Van boom omhakken tot aan het maken van je eigen houten stoel.

Stedelijke omgeving
De werkplaats bevindt zich op een binnenplaats aan de Middenweg in Amsterdam-Oost. Om je te kunnen concentreren op je werk is er gekozen voor een luwe plek om je even terug te trekken uit de drukke stad. Het blok is niet ontworpen als gesloten bouwblok, maar zowel de blokrand als het binnengebied is in de loop der jaren dichtgegroeid. Het binnengebied is niet openbaar toegankelijk en staat vol met negen garages die aan elkaar geklonterd zijn.

Ingreep
Deze onbereikbare binnenplaats heeft de potentie om beter gebruikt te worden. Het binnengebied wordt open gemaakt en er ontstaan toegangen naar de stad door gaten in de blokrand te prikken. Het programma van de houtwerkplaats wordt gecombineerd met buurt gerelateerde functies. Op deze wijze wordt het binnengebied weer onderdeel van de buurt. De negen garages worden niet volledig verwijderd. De structuur van de bestaande wanden levert een interessante ruimtelijke verdeling op. Door alleen de wanden te behouden veranderd de dichte klont aan garages in negen luchtige ‘kamers.’ Elke kamer krijgt een nieuwe binnenruimte, wat vervolgens ook buitenruimte oplevert.

Voor even stap je in een andere wereld. Om je heen zie je een landschap van binnen- en buitenruimtes; een geheimzinnig beeld van zwart geblakerd hout. Tussen de nokken groeien wat bomen en overal liggen stukken hout. Alles is handgemaakt. Op een aantal plekken krijg je doorzicht om de volledig houten binnenruimtes te aanschouwen. Je kan er met hout werken, maar ook een kop koffie drinken of gewoon doorheen wandelen.