Gertjan Vlaar

Food resort. Herbestemming voor de Centrale Markthal

De Centrale Markthal staat midden op het voor buitenstaanders afgesloten Foodcenter terrein in Amsterdam West en deed dienst als de groothandelsmarkt in voedsel voor de inwoners van de stad. De hal heeft zijn functie verloren door de komst van de branchebedrijven op het Foodcenter, waar de handel nu rechtstreeks gedaan wordt.

Intrigerend zijn immense afmetingen van de hal. Een spel van repetities maken het interieur van de markthal tot een landschap waar een moeilijk definieerbare schaal aan te verbinden is. De markthal is overdekt terwijl het tegelijkertijd aanvoelt alsof je je in een buitenruimte bevindt. Het geleefde interieur vertoond lagen van verbouwingen, het gebouw is door de jaren heen aangepast om de gebruiker goed te kunnen dienen. Deze lagen vertellen veel over het voormalige intensieve gebruik van de hal. Kan er als het ware een nieuwe laag aan worden toegevoegd, waardoor dit bijna vergeten gebouw weer een nieuwe betekenis krijgt voor de stad?

De gemeente Amsterdam wil het Foodcenter terrein compacter maken en vrijgekomen ruimte invullen met hoofdzakelijk nieuwe woonruimte voor de stad. Er zijn recentelijk verschillende stedenbouwkundige voorstellen gemaakt. In deze tijd van crisis is het echter moeilijk grootschalige plannen te ontwikkelen en deze te financieren. Door het Foodcenter terrein nu te laten voor wat het is en de markthal los hiervan openbaar te maken, kunnen er nieuwe scenario’s ontstaan voor de toekomst. De markthal kan dan de identiteit van de locatie gaan versterken in het collectieve geheugen van de stad en zo een motor worden voor toekomstige ontwikkelingen.

Foodresort
Naast het intensieve (traditionele) gebruik van het Foodcenter terrein zijn er nieuwe trends en ontwikkelingen op het voedselgebied. Door de markthal als een Food Resort openbaar toegankelijk te maken, wordt het bij uitstek de locatie om genoemde ontwikkelingen op te vangen en deze te koppelen aan het Foodcenter. Door nieuwe doelgroepen te introduceren ontstaan er ontmoetingen en nieuwe mogelijkheden om de markthal te programmeren, verschillende ritmes in programma maken de bestemming ieder moment van de dag anders, dit is de gedachte achter het “Food Resort”. De basis voor het programma wordt gelegd door de vestiging van een hotelschool, zodat er een stabiele basis ontstaat qua programma elementen.

Nieuwe laag
Het dak van de markthal is ondanks de recente renovatie binnenkort aan een vervanging toe. Door een glazen dak op de bestaande constructie te plaatsen ontstaat de mogelijkheid een tuin te realiseren welke is ingericht op voedsel en de productie daarvan. Deze tuin functioneert als verbindend element tussen de beoogde doelgroepen. Door dit element ruimtelijk goed vorm te geven ontstaan er nieuwe soorten van ruimten in de markthal, waardoor een programma element als een hotelschool goed in te passen is. Bovendien versterkt de tuin de ongrijpbare schaal van de markthal en doet de overgang tussen binnen en buiten vervagen.

De waarde van de tuin is per doelgroep verschillend. De tuin is bedoeld als een Hortus Botanicus voor nieuwe gewassen, als een productietuin en als een park waar ontspannen kan worden. In en grenzend aan de tuin vinden ontmoetingen en/of handel plaats tussen diverse doelgroepen.

Programma-elementen zoals het buffet restaurant, een dagmarkt, de ambachtelijke werkplaatsen en een theater in het hart van de tuin functioneren ieder met hun eigen ritme binnen het Food Resort.