Jelle Sapulete

Wonen op maat met Korsakov-patiënten

'Nederland telt op dit moment zo’n 10.000 Korsakov-patiënten. Dit aantal zal in 2020 verdubbeld zijn. Korsakov is een hersenaandoening ten gevolge van langdurig alcoholmisbruik. Door het alcoholmisbruik zijn niet alleen de hersenen van de patiënt aangetast maar ook diens sociale netwerk.

Door onderzoek, workshops en interviews met Korsakov-patiënten en professionele hulpverleners heb ik de Korsakov-patiënt beter leren kennen en een behandelmethode ontdekt die vraagt om een andere typologie binnen de architectuur. Ongeveer de helft van de patiënten is thuiswonend en ontvangt mantelzorg. De relatie tussen mantelzorger en patiënt is leidend in het ontwerp, maar kan niet zonder professionele ondersteuning.

Met een verdubbeling van het aantal Korsakov-patiënten in Amsterdam ontstaat er een kans een nieuwe typologie te ontwikkelen voor een woon- en zorggebouw voor patiëntenen mantelzorgers. Door de centrale ligging van het ontwerp (de Bilderdijkkade, grenzend aan de voormalige tramremise De Hallen), kunnen patiënten in hun eigen omgeving sneller rehabiliteren en kunnen mantelzorgers worden ontlast. De typologie is gebaseerd op het eeuwenoude hofprincipe waarbij de buitenring de binnenring beschermd en hiermee naar haar omgeving een gesloten bouwblok vormt. De stedenbouwkundige ligging van het gebouw gaat een duidelijke relatie aan met de oude tramremise die in de nabije toekomst zal worden herontwikkeld. Het nieuwe programma van deze remise sluit aan bij het programma van het woon- en zorggebouw.

Juist de verschillende gebruikers en functies van het gebouw maken de binnenwereld leefbaar en beheersbaar. Door verschillende ontsluitingtypes te combineren voegt dit zich naar haar gebruikers en is het een ruimtelijke vertaling van een programmatische probleemstelling. Environmental based design en publieke functies als een zwembad dragen er aan bij dat de patiënten sneller kunnen herstellen en meer interactie hebben binnen deze beschermde wereld. Het gebouw is zo meer dan een woning en meer dan een zorginstelling geworden.'