Hoogleraar Rurale Sociologie Han Wiskerke (1967) was lector aan de Academie van Bouwkunst voor het lectoraat 'Foodscapes'. Deze onderzoeksgroep was ingebed in het onderwijs van de opleiding Landschapsarchitectuur. Wiskerke gaf colleges, organiseerde excursies en onderzoekprogramma's en hij programmeerde een serie lezingen waarin het thema voedsellandschappen centraal stond. In 2018 verscheen de onderzoekspublicatie Flourishing Foodscapes

Binnen het lectoraatsprogramma legde Wiskerke de nadruk op drie thema’s: de verandering van de urbane en rurale omgeving en de wijze waarop die veranderingen elkaar beïnvloeden, de sociale en economische verhoudingen binnen de stadsregio en de mogelijkheid om door middel van (her)ontwerp meer duurzame voedsellandschappen (‘foodscapes’) op regionaal niveau te ontwikkelen. 

Wiskerke verbond die thema’s aan het ruimtelijk ontwerponderzoek van studenten Landschapsarchitectuur. 'Zij kunnen een goed ruimtelijk beeld presenteren van een cultuurlandschap in de toekomst en ook een belangrijke esthetische bijdrage leveren aan de transformatie van een gebied.' Onder zijn begeleiding werkten studenten aan concrete onderzoeksprojecten die gekoppeld waren aan de leerstoelgroep Rurale Sociologie van de Wageningen Universiteit. 

'Door de sociaal-ruimtelijke ontkoppeling van voedselproductie (platteland) en voedselconsumptie zijn stad en platteland steeds verder van elkaar verwijderd geraakt,' zegt Wiskerke. 'Mensen zijn massaal in monofunctionele wijken gaan wonen en kopen hun voedsel voornamelijk in de supermarkt. Men weet niet meer waar het voedsel vandaan komt. Door de eenzijdige agrarische productiefunctie is het platteland steeds minder toegankelijk geworden en ook in de resterende natuurgebieden wordt de menselijke invloed geminimaliseerd.'

Eerder heeft hij onderzocht hoe in verschillende Europese landen met de snelle verandering van cultuurlandschappen wordt omgegaan. 'De landbouwsector staat overal onder enorme druk. Dit heeft geresulteerd in een continuering van het naoorlogse ontwikkelingstraject en daarmee in een doorgaande schaalvergroting van monofunctionele productielandschappen. Steeds meer agrarische ondernemers, met name in verstedelijkte gebieden, zijn zich gaan verbreden en bieden producten en diensten aan die aansluiten op de groeiende vraag vanuit steden naar bijvoorbeeld biologische en streekeigen producten.

'Met agro-toerisme, natuur- en milieueducatie en de snelle groei van zorgboerderijen en agrarische kinderopvang weet de "multifunctionele agrarische ondernemer" weer een verbinding tussen stad en platteland tot stand te brengen. In veel landen ontstaat steeds meer waardering voor de regio, zoals Waterland en het Groene Woud in Nederland, en voor regio-specifieke producten en diensten zoals de Toscaanse wijnroutes in Italië. Deze omslag naar multifunctioneel grondgebruik leidt vaak tot betere landschappelijke kwaliteiten en dat heeft verschillende positieve sociaal-economische effecten, zoals nieuwe verbindingen tussen stad en platteland (tussen burger en boer), een veerkrachtigere regionale economie en afname van de vervreemding van ons voedsel.'

In het najaar van 2013 heeft Wiskerke verschillende experts uitgenodigd die vertelden over het belang en de rol van voedsel in regionale planning en ontwerp. Zijn tweede lezingenreeks in 2014 was gericht op het herontwerpen van het voedsellandschap en op strategieën om een duurzame voedselvoorziening te stimuleren. 

Prof. dr. ir. Han Wiskerke (1967) is sinds 2004 hoogleraar Rurale Sociologie aan de Wageningen Universiteit en is hoofd van de gelijknamige leerstoelgroep. Hij is betrokken bij verschillende internationale onderzoeksprojecten gefinancierd door de Europese Commissie. In 2012 publiceerde hij samen met de Britse architect André Viljoen het boek Sustainable Food Planning: Evolving Theory and Practice (Wageningen Academic Publishers).

Onderzoekspublicatie: Flourishing Foodscapes - Design for City-Region Food Systems 
Interview met lector Han Wiskerke
'Zaaien, oogsten en eten in de stad', interview in Trouw

Delen